PRZEMYSŁAW KARLIK PUBLIC AFFAIRS

Zaufaj mi jestem lobbystą

Charakterystyczną cechą współczesnego lobbingu jest jego profesjonalizacja. Przejawia się ona w specjalizacji i profesjonalizacji lobbingu, wymuszonych przez proces rozproszenia władzy we współczesnym świecie. W efekcie tego procesu wiele osób i ośrodków podejmuje decyzje często w wieloetapowym, skomplikowanym trybie, które niełatwo zrozumieć. Wpływanie na takie decyzje opiera się na przemyślanej strategi i pracy całych zespołów ludzi a także pojedynczych osób. Kontakty z legislatorami są tylko niewielkim fragmentem działalności współczesnych lobbystów. Znaczna część ich obowiązków polega na analizie rozwiązań legislacyjnych, monitorowaniu prasy, pozyskiwaniu, gromadzeniu i przetwarzaniu informacji, uczestniczeniu w różnego rodzaju posiedzeniach, zebraniach i przesłuchaniach, identyfikowaniu potencjalnych koalicjantów i nawiązywaniu z nimi kontaktów, budowanie koalicji, pomocy politykom w osiągnięciu sukcesu wyborczego, lub innych działaniach politycznych, badaniu mocnych i słabych stron konkurenta, organizowaniu konferencji, seminariów, przygotowaniu raportów, zainteresowaniu mediów, których zadaniem jest wywieranie wpływu na decydentów i/lub opinię publiczną, doradztwie odnośnie wyboru najkorzystniejszych rozwiązań prowadzących do oczekiwanego rezultatu.

Instytucjonalizacja lobbingu przyczyniła się więc do wyłonienia grup podmiotów profesjonalnie zajmujących się lobbingiem. Wielokrotnie używa się tu innych terminów, np. specjaliści, konsultanci, eksperci do spraw publicznych, przedstawiciele, rzecznicy grup interesu. Jednak żadne z tych określeń nie oddaje istoty ich aktywności tak trafnie jak lobbing. Lobbyści wykonują swoje zajęcie reprezentując daną organizację, pracując w wyspecjalizowanych firmach lub działając na własną rękę.

Polska USTAWA z dnia 7 lipca 2005 r O DZIAŁALNOŚCI LOBBINGOWEJ W PROCESIE STANOWIENIA PRAWA nie zawiera definicji samego lobbysty. Obecnie zatem za lobbystę należy uznać każdego, kto w sposób przewidziany w ustawie wpływa na proces stanowienia prawa. Regulacje innych państw zawierają w tym względzie unormowania odmienne. Zasadne wydaje się stworzenie
przynajmniej negatywnej definicji lobbysty, a przez to wyłączenie z kręgu możliwych lobbystów choćby osób skazanych za przestępstwa przeciwko państwu albo za przestępstwa związane z korupcją, wyłączenie na jakiś czas z kręgu lobbystów byłych urzędników państwowych i polityków czy dziennikarzy, którzy z racji wykonywanego zawodu mają ułatwiony dostęp do wielu decydentów i przez to lepszą pozycję do lobbowania innych. Takie przykłady można by oczywiście mnożyć. Ważne jest, aby poprzez definicję wykreować model profesjonalnego, rzetelnego lobbysty.

Zgodnie z Ustawą o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa pojęciem zawodowej działalności lobbingowej określamy: „zarobkową działalność lobbingową prowadzoną na rzecz osób trzecich w celu uwzględnienia w procesie stanowienia prawa interesów tych osób” (Dz. U. 2005 nr 169 poz. 1414).

Owa działalność zgodnie z Ustawą może być wykonywana „przez przedsiębiorcę albo przez osobę fizyczną niebędącą przedsiębiorcą na podstawie umowy cywilnoprawnej” (Dz. U. z 2005 r. Nr 169, poz. 1414).

W Polsce osoby i instytucje zajmujące się zawodowo rzecznictwem interesów zobowiązane są uzyskać wpis do rejestru podmiotów wykonujących działalność lobbingową, nad którym pieczę sprawuje minister do spraw administracji publicznej. Prowadzony rejestr lobbystów jest jawny, a informacje w nim zawarte udostępnia się w Biuletynie Informacji Publicznej, z wyjątkiem adresów osób fizycznych.

W rejestrze Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji zarejestrowane są podmioty i osoby, które zawodowo świadczą usługi lobbingowe. Jednak trudno jest zweryfikować rzeczywistą liczbę czynnych lobbystów. To dlatego, że lobbing często kojarzy się pejoratywnie, wiele firm oficjalnie reklamuje się bowiem jako agencje PR czy Public Affairs (utrzymujące kontakty z administracją publiczną), a nie jako agencje lobbystyczne.